Prawidłowa wymowa słów angielskich często sprawia polskiemu uczniowi duży kłopot – zwłaszcza, iż pisownia angielska jest, na skutek skomplikowanej ewolucji języka (o czym pisaliśmy we wcześniejszym artykule), bardzo nieintuicyjna. Co więcej, w języku angielskim występują dźwięki, których nie ma w języku polskim i których oddanie sprawia Polakowi mówiącemu po angielsku często trudności. Zwłaszcza tajemnicza spółgłoska „th”. W różnych kontekstach brzmi różnie, ale czy jest bardziej podobna do „f”, „w”, „d” a może „z”? Wszystkie warianty możemy usłyszeć w angielskim naszych rodaków, a jak jest naprawdę przekonamy się poniżej.
International Phonetic Alphabet – IPA
Zgodnie z Wikipedią, „Międzynarodowy alfabet fonetyczny (skrót MAF) [to] system alfabetyczny transkrypcji fonetycznej oparty w większości na alfabecie łacińskim. Został opracowany pod koniec XIX wieku przez Międzynarodowe Towarzystwo Fonetyczne jaka ustandaryzowana reprezentacja dźwięków we wszystkich językach mówionych.”
MAF/IPA jest niezwykle pomocny w nauce języków indoeuropejskich (a więc tak polskiego czy angielskiego jak i większości pozostałych języków Europy), których cechy fonetyczne najlepiej odwzorowuje. Osobiście uważam za wielką wadę brak wykorzystywania tego systemu w polskiej edukacji, ponieważ znacznie przyśpiesza on uczenie się prawidłowej wymowy – zawierają się w nim bowiem nie tylko głoski, lecz też akcenty, oznaczone symbolem „ ‘ „. [Transkrybcja MAF zapisywana jest w takich oto kwadratowych nawiasach.] A jak MAF zapisuje głoski angielskie?
Fonetyka języka angielskiego
Ponieważ MAF powstał na bazie alfabetu łacińskiego, większość znaków w nim występujących jest nam znana. Mamy więc w nim b, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t, v (czytane jak w), w (czytane jak ł), z. Kilka spółgłosek może być dla nas jednak obcych:
- x wymawiamy jako twarde h
- ŋ to „ng” w końcówkach niektórych wyrazów
- ʃ to po prostu „sz”
- tʃ to „cz”
- ʒ to „ż”
- a dʒ to „dż”
I w końcu pojawia się tajemnicze „th”! Tak naprawdę to dwie spółgłoski zapisywane odpowiednio jako ð (bardzo podobne w wymowie do polskiego w) oraz θ (podobne do polskiego f). Jednakże zastąpienie ich polskimi literami doprowadzi do natychmiastowego „rozpoznania” nas jako uczniów a nie native speakerów! Opanowanie wymowy tych spółgłosek jest trudne. Poniżej prezentujemy wideo, które może nam pomóc w nauce.
Angielskie samogłoski występują w dwóch, a czasami trzech wersjach. Są to samogłoski krótkie (podobne to tych używanych w języku polskim), długie (które po prostu trochę się przedłuża przy wymawianiu) i pośrednie. Mimo wyróżniającej się pisowni bardzo łatwo się ich nauczyć – zwłaszcza, iż samogłoskę długą zapisujemy po prostu dodając po niej dwukropek:
- krótkie „i” to ɪ , zaś długie „i” to iː
- krótkie „u” to ʊ , zaś długie „u” to uː
- krótkie „o” to ɒ, zaś długie „o” to ɔː
- krótkie „e” to e , zaś długie „e” to ɜː
- średnie „a” (przechodzące w „e”) to æ , zaś długie „a” to ɑː
- ponadto występują też krótkie, twarde „a” – ʌ oraz bardzo krótkie, zanikające „e” – ə
Dyftongi i tryftongi w języku angielskim zawsze zaczynają się krótką samogłoską: eɪ/ aɪ/ ɔɪ/ aʊ/ əʊ/ eə / ɪə/ ʊə. Warto mieć na uwadze, iż dialekty lokalne oraz np. dialekt australijski trochę inaczej wymawiają niektóre sylaby. Niemniej jednak gdy opanujecie powyższy alfabet, nauka wymowy angielskiej pójdzie wam o wiele szybciej! Poniżej prezentujemy kilka filmików pomagających w nauce wymowy angielskich samogłosek.