Serbia, Czarnogóra oraz Bośnia i Hercegowina to trzy z sześciu państw powstałych po rozpadzie Jugosławii. Językiem używanym w tych krajach jest język serbsko-chorwacki, używany także w położonej na północ od nich Chorwacji. Różnica pojawia się głównie w zapisie – o ile Chorwacja używa alfabetu łacińskiego, w Serbii i Bośni wykorzystywana jest zmodyfikowana cyrylica, zaś w Czarnogórze oba alfabety są używane równolegle. Pod względem politycznym te trzy kraje bardzo się różnią. Dzięki wprowadzeniu waluty euro Czarnogóra jest atrakcyjną alternatywą zarówno dla turystów z Zachodniej Europy (nie muszą wymienić waluty, a za niższą cenę mają wakacje na takim samym poziomie jak w Chorwacji czy na Słowenii) jak i z Rosji (dotarcie do Czarnogóry wymaga mniej formalności niż wejście na teren Unii Europejskiej). Dwa pozostałe kraje są mniej popularne turystycznie ze względu na brak dostępu do morza, ale przy tym są zdecydowanie tańsze od mimo wszystko drogiej z punktu widzenia Polaków Czarnogóry.
Odwiedzając Bałkany problemem może stać się porozumienie – w regionach turystycznych napotkamy wielu Czarnogórców mówiących po rosyjsku czy angielsku, poza nimi oraz w Serbii i Bośni jednak miejscowi najczęściej mówią tylko po serbsko-chorwacku. W rejonach turystycznych często znajdziemy ten sam tekst zapisany oboma alfabetami koło siebie, niemniej warto na wszelki wypadek przyswoić sobie serbską cyrylicę przed wyjazdem. Konwersję między alfabetami znajdziecie na przykład tutaj. Dźwięki języka serbsko-chorwackiego są bardzo podobne do polskich:
- Č to polskie Cz
- Dž to polskie Dż
- Đ to polskie Dź
- Š to polskie Sz
- A Ž to polskie Ż
Nasze rozmówki mają charakter uniwersalny – słownictwo będzie przydatne podczas wakacji we wszystkich krajach gdzie używa się serbsko-chorwackiego, zaś słowa prezentujemy zapisane i cyrylicą i alfabetem łacińskim. Zaczynajmy więc od powitań!
Podstawowe zwroty po serbsko-chorwacku (Serbia, Czarnogóra, Bośnia)
Dzień dobry – Добро јутро – Dobro jutro
Cześć – Здраво – Zdravo
Dobry wieczór –Добро вече – Dobro veče
Do widzenia – Збогом – Zbogom
Do zobaczenia – Видимо се ускоро – Vidimo se uskoro
Dobranoc – Лаку ноћ – Laku noć
Miłego dnia – Желим вам пријатан дан – Želim vam prijatan dan
Czarnogóra – Црна Гора –Crna Gora
Serbia – Србија – Srbija
Bośnia – Босна – Bosna
Hercegowina – Херцеговина – Hercegovina
Chorwacja – Хрватска – Hrvatska
Polska po – Пољска – Poljska
Jestem Polką – Ја сам Пољак – Ja sam Poljak
Nazywam się…- Моје име је…- Moje ime je…
Zwroty grzecznościowe po serbsko-chorwacku (Serbia, Czarnogóra, Bośnia)
Tak – Да -Da
Nie – Не -Ne
Dziękuje – Хвала вам – Hvala vam
Proszę – Молимо вас – Molimo vas
Poproszę –Молимо вас – Molimo vas
Przepraszam – Извините – Izvinite
Jak się masz? – Како сте? – Kako ste?
Dobrze – Добро – Dobro
Bardzo dobre – Врло добар – Vrlo dobar
Smacznego – Пријатно – Prijatno
Na zdrowie – Наздравље – Nazdravlje
Pozdrowienia – Поздрави – Pozdravi
Rozmówki serbsko-chorwackie w sklepie, w restauracji i w kawiarni (Serbia, Czarnogóra, Bośnia)
Ile to kosztuje? – Колико кошта? – Koliko košta?
Ile kosztuje x? – Колико је x? – Koliko je x?
Poproszę kilogram / pół kilo/ x gram – Желио бих килограм / пола килограма / х грама – Želio bih kilogram / pola kilograma / x grama
Ile płacę? – Колико плаћам? – Koliko plaćam?
Poproszę menu – Мени, молим – Meni, molim
Jestem wegetarianinem/ weganinem/ na diecie bezglutenowej – Ја сам вегетаријанац / веган / на дијети без глутена – Ja sam vegetarijanac / vegan / na dijeti bez glutena.
Bez cukru – Без шећера – Bez šećera
Wytrawne/słodkie wino czerwone/białe – Суво / слатко црвено / бело вино – Suvo / slatko crveno / belo vino
Na wynos – Одузети – Oduzeti
Rachunek – Билл – Bill
Czy można płacić kartą kredytową? – Могу ли платити кредитном картицом? – Mogu li platiti kreditnom karticom?
Smakowało mi – Свиђало ми се – Sviđalo mi se
Sklep – Сторе – Store
Kantor – Мењачница – Menjačnica
Apteka –Апотека – Apoteka
Słówka dotyczące czasu w Serbii, Czarnogórze i Bośni
Dziś – Данас – Danas
Jutro – Сутра – Sutra
Tydzień – Недеља – Nedelja
Miesiąc – Месец дана – Mesec dana
Rok – Година – Godina
Styczeń – Јануар – Januar
Luty – Фебруар – Februar
Marzec – Март – Mart
Kwiecień – Април – April
Maj – Може – Može
Czerwiec – Јун – Jun
Lipiec – Јули – Juli
Sierpień – Август – August
Wrzesień – Септембар – September
Październik – Октобар – Oktober
Listopad – Новембар – November
Grudzień – Децембар -December
Poniedziałek – Понедељак – Ponedeljak
Wtorek – Уторак – Utorak
Środa – Среда – Sreda
Czwartek – Четвртак – Četvrtak
Piątek – Петак – Petak
Sobota – Субота – Subota
Niedziela – Недеља – Nedelja
Słówka przydatne podczas wakacji w Serbii, Czarnogórze i Bośni
Blisko – Близу – Blizu
Daleko – Далеко – Daleko
Północ – Поноћ – Ponoć
Południe – Југ – Jug
Wschód – Исток – Istok
Zachód – Запад – Zapad
Wakacje – Празник – Praznik
Morze – Море – More
Miasto – Град – Grad
Centrum – Центар – Centar
Lotnisko – Аеродром – Aerodrom
Szpital – Болница – Bolnica
Konsulat – Конзулат – Konzulat
Bilet – Улазница – Ulaznica
Zakaz parkowania – Забрањено паркирање – Zabranjeno parkiranje
Autostrada – Аутопут – Autoput
Dom – Кућа – Kuća
Wolne pokoje – Слободне собе – Slobodne sobe
Łazienka – Купатило – Kupatilo
Prysznic – Туш – Tuš
Umowa – Договор – Dogovor
Liczby po serbsko-chorwacku – w Serbii, Czranogórze i w Bośni
|
Liczba |
Kardynalna |
Porządkowa |
| 0 | нула (nula) | |
| 1 | један (jedan) m једна (jedna) f једно (jedno) n |
први (prvi) |
| 2 | два (dva) m две (dve) f два (dva) n |
други (drugi) |
| 3 | три (tri) | трећи (tređi) |
| 4 | четири (četiri) | четврти (četvrti) |
| 5 | пет (pet) | пети (peti) |
| 6 | шест (šest) | шести (šesti) |
| 7 | седам (sedam) | седми (sedmi) |
| 8 | осам (osam) | осми (osmi) |
| 9 | девет (devet) | девети (deveti) |
| 10 | десет (deset) | десети (deseti) |
| 11 | једанаест (jedanaest) | једанаести (jedanaesti) |
| 12 | дванаест (dvanaest) | дванаести (dvanaesti) |
| 13 | тринаест (trinaest) | тринаести (trinaesti) |
| 14 | четрнаест (četrnaest) | четрнаести (četrnaesti) |
| 15 | петнаест (petnaest) | петнаести (petnaesti) |
| 16 | шеснаест (šesnaest) | шеснаести (šesnaesti) |
| 17 | седамнаест (sedamnaest) | седамнаести (sedamnaesti) |
| 18 | осамнаест (osamnaest) | осамнаести (osamnaesti) |
| 19 | деветнаест (devetnaest) | деветнаести (devetnaesti) |
| 20 | двадесет (dvadeset) | двадесети (dvadeseti) |
| 21 | двадесет један (dvadeset jedan) | |
| 22 | двадесет два (dvadeset dva) | |
| 23 | двадесет три (dvadeset tri) | |
| 24 | двадесет четири (dvadeset četiri) | |
| 25 | двадесет пет (dvadeset pet) | |
| 26 | двадесет шест (dvadeset šest) | |
| 27 | двадесет седам (dvadeset sedam) | |
| 28 | двадесет осам (dvadeset osam) | |
| 29 | двадесет девет (dvadeset devet) | |
| 30 | тридесет (trideset) | |
| 40 | четрдесет (četrdeset) | |
| 50 | педесет (pedeset) | |
| 60 | шездесет (šezdeset) | |
| 70 | седамдесет (sedamdeset) | |
| 80 | осамдесет (osamdeset) | |
| 90 | деведесет (devedeset) | |
| 100 | сто (sto) | |
| 200 | двеста (dvesta) | |
| 300 | триста (trista) | |
| 400 | четиристо (četiristo) | |
| 500 | петсто (petsto) | |
| 600 | шестсто (šeststo) | |
| 700 | седамсто (sedamsto) | |
| 800 | осамсто (osamsto) | |
| 900 | деветсто (devetsto) | |
| 1,000 | хиљада (hiljada) | |
| 1 milion | један милион (jeden milion) | |
| 1 billion | једна милијарда (jedna milijarda) | |
| 1 trillion | један билион (jedan bilion) |
To już koniec naszych rozmówek serbsko-chorwackich. Oczywiście, zawierają one jedynie najbardziej niezbędne zwroty potrzebne podczas pobytu w Serbii, Czarnogórze albo Bośni i Hercegowinie. Jakich jeszcze zwrotów w nim brakuje? Zapraszamy do dzielenia się spostrzeżeniami w komentarzach!